پیش از اعمال فیلترینگ گسترده، خبرها حاکی از آن بود که حجم ماهیانه تجارت وی پی ان در کشور قریب ۵۰ میلیارد تومان و سالیانه ۶۰۰ میلیارد تومان است. هر چند برخی از مسوولین از جمله وزیر

احسان یک متصدی کافی نت در جنوب تهران گفت: می‌توانم بگویم در یک ماه اخیر مراجعه مردم برای نصب وی پی ان حداقل ۲۰ برابر قبل شده است. همه هم کلافه! ما وی پی ان یک ماهه نداریم، اما برای نصب اشترک ۳ ماهه روی خط ایرانسل ۳۵۰ هزار تومان و ۶ ماهه ۵۰۰ هزار تومان می‌گیریم.

یک فروشنده موبایل دیگر در خیابان جمهوری نصب وی پی ان برای موبایل های آیفون را سخت توصیف کرد، هر چند به گفته او، برخی از همکارانش برای IOS نیز وی پی ان نصب می کنند. این فروشنده مدعی شد در این مجتمع وی پی ان های یک ساله با قیمت ۲ میلیون تومان هم به فروش رفته است که دارای پشتیبان ۲۴ ساعته واقعی و هندل شده از سرورهای قوی اروپایی است.

بازار تجارت وی پی ان در ایران زیرزمینی است

علی رغم این بازار داغ، فرشید ستاری فر فعال صنفی تجارت الکترونیک در ایران اظهار کرد: وی پی ان‌ها شاید توانسته باشد مشکل برخی کاربران عادی برای دسترسی به اخبار و محتوا را تا حدی حل کرده باشد، اما چالش بسیاری کسب و کارها با این نرم افزار قابل حل نبوده است.

وی افزود: بازار تجارت وی پی ان در ایران زیرزمینی است و با توجه به اینکه در سمت تاریک اقتصاد قرار دارد، خیلی نمی توان به اعداد و ارقام اظهار شده در این بخش تکیه کرد، با این همه بسیار محسوس است که این بازار در یکی از پررونق ترین دوره های خود قرار دارد؛ البته بسیاری از شرکت های دانش بنیان، فعالان حوزه آی تی و دیگر صنوف این حوزه نمی توانند با تکیه بر فیلترشکن کسب و کار خود را مدیریت کنند.

این کارشناس حوزه آی تی در ادامه گفت: برای نمونه همکاران برنامه نویس ما که برای تلفن های اندروید، نرم افزار تولید می کنند، در بسیاری شرکت‌ها عملاً بیکار شده‌اند.

علت هم این است که در این مدت بار ترافیکی سرورهای پشتیبانی کننده از وی پی ان‌ها به شدت افزایش یافته و سرعت بسیار کند تر از آن است که آنها بتوانند با سرورهای خارج از کشور ارتباط بگیرند و فعالیت روزمره خود را به شکل موثری به سرانجام برسانند.

ستاری فر عنوان کرد: یکی از مشکلات دیگر در حوزه تجارت الکترونیک این است که متاسفانه آسیب فیلترینگ مختص به کسب و کارهای مبتنی بر شبکه های اجتماعی نیست و حتی بسیاری از سایت های قانونی را نیز شامل شده است. برای مثال سایتی که در داخل کشور است و خدمات ۱۰۰ درصد قانونی هم ارائه می دهد، به دلیل قرار گرفتن سرور در آلمان عملاً در بسیاری اپراتورها فیلتر شده است.

این کارشناس در مثالی دیگر گفت: تقریباً کسب و کاری نمانده که به صورت برخط ارائه شود و تا مرز تعطیلی پیش نرفته باشد، برای نمونه یک مجموعه بسیار بزرگ ارائه دهنده خدمات آنلاین در حوزه پزشکی و سلامت، اخیراً ۸۰ درصد بازدید خود را از دست داده است، وقتی کسب و کاری به یکباره ۸۰ درصد مشتری‌های خود را از دست می‌دهد، یعنی یک فاجعه برای مشاغل مرتبط با آن به وجود آمده است.

بحران فیلترینگ به سیستم تامین اجتماعی رسید

محسن ریاضی اقتصاددان و کارشناس حوزه تامین اجتماعی نیز در تشریح بیشتر ابعاد اقتصادی فیلترینگ گفت: یک مساله بسیار بحران سازی که به آن توجه نشده است، این موضوع است که ما در کشور ۱۴ تا ۱۵ میلیون بیمه شده تامین اجتماعی داریم که هزینه بازنشستگان و سیستم تامین اجتماعی کشور از پرداختی‌های آنها تامین می شود، وقتی به دلیل فیلترینگ، به یکبار چند میلیون شغل از بین برود، یعنی حجم قابل توجهی از پرداختی به سیستم تامین اجتماعی حذف می‌شود، این مساله تبعات بسیار جدی برای سیستم حکمرانی مالی_ رفاهی ما در پی دارد.

وی افزود: برای ایجاد یک شغل باید صدها میلیون تومان هزینه کرد. در بخش تجارت الکترونیک مردم غالباً خودشان بدون کمک دولتی ایجاد شغل کرده اند، اگر حتی یک میلیون شغل نیز نابود شود، این مساله غیر از عواقب اقتصادی، هزینه‌های سنگین امنیتی و اجتماعی را به کشور تحمیل خواهد کرد.