ترکیه سوریه رجب طیب اردوغان ولادیمیر پوتین تحلیلگر برجسته جهان عرب در یاداشتی

عبدالباری عطوان تحلیلگر برجسته جهان عرب در یاداشتی برای روزنامه رأی الیوم نوشت: زمانی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه تاکید می‌کند که او و دولتش باید گام‌های «پیشرفته» در قبال سوریه بردارند تا «طرح هایی» را که می‌خواهند منطقه و جهان اسلام را نابود کنند، از میان بردارند و همچنین تاکید می‌کند که هیچ جاه طلبی در سرزمین‌های سوریه ندارد و به تمامیت ارضی سوریه متعهد است، یک تغییر ناگهانی اتفاق افتاده است.

این تغییر شاید در نتیجه مقاومت ۱۰ ساله مردم سوریه در برابر تروریسم و تمایل ترکیه به ایجاد یک صفحه جدید و متفاوت با سوریه به وجود آمده است. این لحن آشتی‌جویانه ناگهانی اردوغان با سوریه، رهبری و مردم آن، نمی‌تواند نتیجه یک تصمیم لحظه‌ای باشد، بلکه پس از بررسی عمیق خطراتی که ترکیه و کل منطقه را تهدید می‌کند، اتخاذ شده است. عبارتی که در سخنرانی رئیس جمهور اردوغان جایگاه مهمی دارد، عبارتی است که او در آن پرسید: «چرا ما میزبان چهار میلیون آواره سوری هستیم و بار آنها را به دوش می کشیم؟ آیا برای ادامه جنگ دائمی با سوریه است؟» وی پاسخ منفی داد و گفت: این به دلیل پیوند ما با مردم سوریه از نظر ارزش‌های اعتقادی است و مرحله بعدی خیر بیشتری برای مردم سوریه همراه خواهد داشت.

اظهارات آقای چاووش اوغلو در مورد ضرورت آشتی ترکیه و سوریه در دیدار گذرا با همتای سوری خود فیصل مقداد در بلگراد، فقط یک گفتار سیاسی نبود، بلکه آمادگی تدریجی ترکیه برای بازگشت به گفت وگو با سوریه برای رسیدن به صلح را نشان می‌دهد. خدا را شکر که رئیس جمهور ترکیه پی برده است که ایالات متحده و نیروهای ائتلاف حامی اول تروریسم در سوریه هستند و این نه تنها در مورد گروه‌های مسلح متخاصم ترکیه، بلکه در مورد سوریه نیز صدق می‌کند. اردوغان به خوبی می‌داند که با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری در ژوئن آینده، زمان به نفع او نیست و موضوع پناهندگان سوری قوی‌ترین کارتی خواهد بود که علیه او و حزب حاکمش استفاده خواهد شد.

به ویژه اینکه اپوزیسیون ترکیه برنامه محکم سیاسی، اقتصادی و بشردوستانه ای برای بازگرداندن پناهندگان سوری به کشورشان ارائه داده و با مقامات سوریه نیز به توافق رسیده است. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که رهبران سوریه که در برابر اظهارات وزیر خارجه ترکیه سکوت کردند، چگونه با این اظهارات رئیس جمهور اردوغان برخورد می‌کنند؟ به خوبی می‌دانیم که زخم سوریه چه در سطح رسمی و چه در سطح مردمی عمیق است، آسیب‌هایی که در ده سال «سیاه» گذشته به سوریه وارد شده است، چه با از دست دادن صدها هزار شهید و چه با تخریب همه جانبه شهرها و غارت ثروت این کشور آنقدر گسترده است که با عدد و رقم قابل محاسبه نیست و این آسیب‌ها در نتیجه دخالت دولت ترکیه در امور داخلی سوریه به وجود آمد است. دولتی که سوریه آن را همسایه متحد، دوست و برادر خود می‌پنداشت.

اما سوریه ثابت قدم فراتر از این آسیب هاست و دست صلحی را که به سوی آن دراز شده خواهد پذیرفت، زیرا منافع دولت‌ها و مردم همیشه بر ملاحظات و دردهای شخصی ارجحیت دارد. گفت و گوی مورد انتظار سوریه و ترکیه آغاز شود یا نه، سیاست صبر و تحمل زیاد، اعتقاد به اجتناب ناپذیر بودن پیروزی و جنگیدن تا آخرین قطره خون برای حفظ کشور سوریه و سرزمین‌های پاک آن، به نظر می‌رسد راهبردی است که به ثمر نشسته است و بار دیگر تاکید می‌کنیم که طرفدار آشتی بر اساس برابری و احترام به منافع طرفین هستیم و الگوی ما رسول خدا (ص) است که مظهر بردباری و گذشت بود.. .